Cách chơi Cờ vua – Luật chơi cần biết dành cho những tay cờ mới

Cờ vua là một trò chơi trí tuệ phổ biến không chỉ giúp rèn luyện sự thông minh, phát triển tư duy, tập trung mà còn khuyến khích sự sáng tạo. Bạn muốn hiểu cách chơi và di chuyển, ăn quân đối phương một cách nhanh nhất? Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn bạn với cách chơi đơn giản, dễ hiểu và chi tiết. Cùng tìm hiểu ngay!

Giới thiệu về Cờ vua là gì?

Lịch sử của Cờ vua bắt đầu từ trò chơi cổ xưa của Ấn Độ, trước thời kỳ Công Nguyên thứ sáu, sau đó lan rộng sang Ba Tư. Một thời gian sau đó, cộng đồng người Hồi Giáo bắt đầu chơi và đưa trò chơi này đến Châu Âu. Từ khoảng thế kỷ thứ 15, bộ môn này nhanh chóng hình thành và phát triển mạnh mẽ.

Vào nửa sau của thế kỷ 19, các giải đấu Cờ vua hiện đại bắt đầu xuất hiện và giải Vô địch Cờ vua Thế giới được tổ chức lần đầu vào năm 1886. Đặc biệt, vào thế kỷ 21, từ những năm 1970, con người đã bắt đầu sử dụng máy tính để phân tích các tình huống và di chuyển trong trò chơi. Cho đến những năm 1990, môn cờ này trên máy tính chính thức trở nên phổ biến.

Tìm hiểu về các tên gọi và hình dáng của quân Cờ vua

Cờ vua là trò chơi dành cho đúng 2 người. Bàn cờ được chia thành 2 màu chủ yếu là Trắng (màu sáng) và Đen (màu tối). Mỗi người chơi sẽ có 16 quân cờ, gồm 8 Tốt, 2 Mã, 2 Tượng, 2 Xe, 1 Hậu và 1 Vua.

Người chơi cầm quân Trắng sẽ đi trước. Trong số này, Hậu và Xe được coi là quân nặng còn Tượng và Mã được gọi là quân nhẹ. Hình dạng của từng quân Cờ vua có thể khác nhau tùy theo từng bộ cờ.

Sơ lược về bàn Cờ vua

Bàn Cờ vua thường là hình vuông, có thể làm từ giấy, gỗ, hoặc nhựa tùy theo sở thích. Bàn cờ được chia thành 8 hàng và 8 cột (8×8), tạo thành 64 ô xen kẽ đen và trắng. Các ô được đánh số theo chiều ngang từ a đến h và theo chiều dọc từ 1 đến 8. Việc đánh số này quan trọng để ghi chép diễn biến Cờ vua và các nước đi.

Các quân cờ được đặt ở hai bên của bàn, theo thứ tự từ a đến h. Mỗi bên bao gồm: Xe – Mã – Tượng – Hậu – Vua – Tượng – Mã – Xe. Hàng phía trên là dãy của 8 quân Tốt.

Luật di chuyển các quân Cờ vua cụ thể

Các quân cờ trên bàn có các cách di chuyển và cách ăn quân khác nhau. Điều này đặt ra nhu cầu nắm vững nguyên tắc di chuyển từng loại quân Cờ vua như sau: 

Tốt

Quân Tốt di chuyển thẳng về phía trước, không quay lại. Ban đầu, nó có thể di chuyển 1 hoặc 2 ô. Sau khi rời khỏi vị trí ban đầu, chỉ di chuyển 1 ô mỗi lượt. Tốt không ăn thẳng phía trước như các quân khác mà phải ăn chéo về phía trước 1 ô.

Khi Tốt đạt hàng cuối cùng ở phía bên kia bàn cờ, nó có thể được phong cấp thành một quân khác. Sau khi Tốt được phong cấp, cách di chuyển và cách ăn của nó sẽ giống với quân mà nó được phong cấp thành. Đây là quá trình thay thế một quân Tốt bằng một quân cờ khác (Hậu, Xe, Mã, Tượng) khi Tốt đã di chuyển đến hàng cuối ở phía đối diện của bàn cờ. Quá trình này diễn ra ngay tại ô đích và có hiệu lực ngay lập tức.

Xe

Quân Xe có thể di chuyển theo hàng ngang và cột dọc qua nhiều ô trống trên bàn cờ. Trên đường di chuyển, quân Xe có thể ăn bất kỳ quân cờ đối phương nào và chiếm vị trí của quân đó, nhưng không thể nhảy qua đầu của bất kỳ quân cờ nào khác.

Mã

Quân Mã di chuyển theo hình chữ L (di ngang 1 ô và dọc 2 ô hoặc đi dọc 1 ô và ngang 2 ô). Nó có thể tiến hoặc lùi 2 ô, sau đó rẽ trái hoặc phải 1 ô hoặc sang trái hoặc sang phải 2 ô, rồi tiến hoặc lùi 1 ô. Quân Mã là quân duy nhất trên bàn Cờ vua có khả năng nhảy qua đầu các quân khác. Nếu đích đến của nó có quân cờ đối phương, quân Mã có thể ăn quân đó.

Tượng

Quân Tượng di chuyển theo đường chéo và có thể tiến hoặc lùi tùy ý theo ý định của người chơi. Tuy nhiên, quân Tượng chỉ di chuyển trên các ô cùng màu với ô nó đang đứng. Nó không thể nhảy qua đầu các quân khác, nhưng khi di chuyển, nó có thể ăn bất kỳ quân nào và chiếm vị trí của quân đó trên bàn cờ.

Hậu

Quân Hậu có thể coi là quân mạnh nhất trên bàn cờ với sức mạnh kết hợp từ cả Xe và Tượng. Nó có khả năng di chuyển linh hoạt như Xe theo hàng ngang và cột dọc, đồng thời cũng có thể di chuyển theo đường chéo như Tượng.

Mặc dù không thể nhảy qua đầu các quân khác, nhưng khi di chuyển, quân Hậu có thể ăn bất kỳ quân nào và chiếm vị trí của quân đó. Đặc biệt, khi ở trung tâm bàn cờ, quân Hậu có thể kiểm soát đến 27 ô cờ.

Vua

Quân Vua là quân quan trọng nhất trên bàn cờ, nhưng cũng là quân yếu nhất. Nó chỉ có thể di chuyển một ô tới một ô ngay kề vị trí hiện tại, nhưng không được phép đi vào ô “bị chiếu” (nơi vua sẽ bị bắt). Trong quá trình di chuyển, quân Vua có thể ăn bất kỳ quân nào và chiếm vị trí của quân đó.

Quy trình của một ván Cờ vua diễn ra như thế nào?

Trước khi bắt đầu ván Cờ vua, mỗi bên nhận được một màu quân (một bên chơi quân trắng và một bên chơi quân đen). Mục tiêu cuối cùng khi chơi Cờ vua là chiếu tướng đối phương, đưa Vua của đối thủ vào tình trạng bị đe dọa và tiến hành ăn các quân cờ của họ để đạt được thắng lợi. Để làm được điều đó, bạn phải tuân theo các bước sau:

Thiết lập bàn cờ

Ban đầu, khi ván cờ bắt đầu, bàn cờ được sắp xếp sao cho mỗi người chơi đều có ô trắng (hoặc ô màu nhạt) ở góc dưới bên phải của họ. Kết quả là các quân cờ được bố trí như trong hình dưới đây.

Di chuyển cờ

Trong Cờ vua, người chơi quân trắng thường được ưu tiên đi trước. Vì vậy, hai đối thủ thường tung đồng xu hoặc chơi trò đoán để quyết định người nào sẽ chọn quân trắng. Trong một số trường hợp, việc chơi quân trắng có thể mang lại lợi thế nhỏ bằng cách tạo cơ hội tấn công ngay từ đầu.

Bên cạnh đó, trong quá trình chơi, một số thuật ngữ và quy tắc cơ bản thường được sử dụng như:

Nhập thành

Theo quy tắc này, bạn có thể thực hiện đồng thời hai động tác: đưa quân Vua đến vị trí an toàn hơn và cho phép quân Xe rời khỏi góc bàn cờ. Cụ thể, theo phương pháp nhập thành, bạn sẽ di chuyển Vua 2 ô ngang về phía bên cạnh của bàn cờ (chỉ di chuyển ngang) và đồng thời di chuyển quân Xe (tại góc mà Vua di chuyển) ra khỏi góc, đứng bên cạnh Vua nhưng ở phía ngược lại.

Để thực hiện được điều này, bạn cần đảm bảo các điều sau:

• Đây là lượt di chuyển đầu tiên của Vua.
• Đây là lượt di chuyển đầu tiên của quân Xe.
• Không có bất kỳ quân cờ nào khác nằm giữa Vua và Xe.
• Quân Vua không bị chiếu hoặc di chuyển qua đường chiếu.

Phong cấp

Như đã nói trên, nếu quân Tốt tiến đến hàng cuối cùng ở phía đối diện của bàn cờ, nó có thể được chuyển đổi thành một quân cờ khác, gọi là Phong cấp. Trong quá trình này, quân Tốt có thể trở thành bất kỳ quân cờ nào khác trên bàn cờ, ngoại trừ quân Vua. Thông thường, quân Tốt sẽ được thăng cấp thành quân Hậu nhưng nó không thể được sử dụng để đổi lấy quân cờ đã bị bắt trước đó.

Bắt Tốt

Ngoài quy tắc phong cấp, quân Tốt còn một quy định khác: khi thực hiện nước đi 2 ô lần đầu, nếu nó gặp phải quân Tốt của đối thủ ngay sau nước đi đó, nó có thể bắt quân Tốt đó như khi nó di chuyển 1 ô. Tuy nhiên, quy định này chỉ áp dụng ngay sau nước đi tiến 2 ô đầu tiên của quân Tốt.

Kết thúc

Có nhiều cách để kết thúc một ván Cờ vua như chiếu tướng, cờ hòa, chịu thua hoặc hết thời gian…

Chiếu tướng và bí

Chiếu xảy ra khi Quân Vua đối phương bị đe dọa. Mục tiêu cuối cùng của một ván Cờ vua là gây chiếu hết đối phương, còn gọi là “chiếu bí”. Điều này xảy ra khi Quân Vua bị chiếu và không có cách nào thoát khỏi chiếu.

Để thoát khỏi chiếu, Quân Vua chỉ có ba lựa chọn:

• Di chuyển để tránh chiếu (nhưng không thể nhập thành).
• Sử dụng một quân cờ khác để chắn đường chiếu.
• Bắt quân cờ đang tấn công Quân Vua.

Nếu Quân Vua không thể thoát khỏi chiếu, ván cờ sẽ kết thúc.

Cờ hòa

Trong một số trường hợp, ván cờ có thể kết thúc hòa, không có người thắng hoặc thua. Tình huống dẫn đến cờ hòa xảy ra khi Vua của một bên không bị chiếu và không có bước đi hợp lệ nào nữa.

Thường có năm lý do chính dẫn đến cờ hòa:

• Thỏa thuận hòa: Hai đối thủ đồng ý hòa cờ và ngừng chơi.
• Thiếu lực lượng: Nếu bạn cảm thấy không đủ quân cờ để chiếu tướng đối thủ.
• Thế cờ lặp lại: Nếu một tình huống cụ thể được lặp lại chính xác ba lần (không nhất thiết liên tục), bạn có quyền thủ hòa.
• Hòa vì luật 50 nước đi: Nếu cả hai người chơi không di chuyển quân Tốt hoặc không thực hiện nước đi ăn quân trong 50 lượt liên tiếp, ván cờ được xác định là hòa.

Cách ghi chép Cờ vua

Biên bản ván cờ là một tài liệu ghi chép các nước đi của hai người chơi trong một ván đấu Cờ vua. Trong quá trình diễn ra trận đấu, mỗi kỳ thủ phải tự ghi lại cả nước đi của mình và của đối thủ vào biên bản ván cờ. Việc này giúp người tham gia dễ dàng lưu trữ và xem lại các ván cờ đã chơi.

Kết luận

Đây là hướng dẫn cơ bản về cách chơi Cờ vua mà I9bet.tv đã tổng hợp. Hy vọng rằng thông qua bài viết này, bạn có thể nắm bắt được cách chơi một cách dễ dàng. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào, vui lòng để lại bình luận dưới đây, chúng tôi sẽ hỗ trợ một cách nhanh chóng nhất. Chúc bạn thành công trong trò chơi!